Kết luận của Thanh tra Chính phủ về quản lý đầu tư xây dựng tại 38/204 dự án (tỷ lệ 18,62%) tại Hà Nội đã chỉ ra nhiều sai phạm trong công tác quản lý về đầu tư xây dựng; thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai; việc quản lý sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở; sai phạm về tài chính…
Lô đất CT2 thuộc Khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ số tiền sử dụng đất chưa nộp lên tới hơn 733 tỷ đồng.
Về công tác quản lý đầu tư xây dựng, báo cáo cho biết, công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng còn nhiều hạn chế, bất cập dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi, gây thất thu cho ngân sách nhà nước, kiểm tra ở 9 dự án với số tiền 205,9 tỷ đồng. Ngoài ra, còn nhiều dự án sai phạm về quy hoạch làm tăng diện tích đất xây dựng, tăng diện tích sàn xây dựng, tăng diện tích tầng hầm, sử dụng diện tích đất thuê sai quy định… chưa xác định được phần diện tích tăng để thu bổ sung về ngân sách.
Về thực hiện các nghĩa vụ tài chính về đất đai, theo kết luận thanh tra, hầu hết các dự án ở giai đoạn này đều được liên ngành Hà Nội trình UBND thành phố và xác định giá tiền sử dụng đất theo phương thức tặng dư, nhằm giảm trừ tổng chi phí phát triển dự án, chủ đầu tư đã đưa vào 1 số khoản chi phí không đúng theo quy định của pháp luật như: chi phí dự phòng, thuế VAT, chi phí giải phóng mặt bằng, lãi vay tiền ngân hàng… dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi về kinh tế trong khi ngân sách nhà nước bị thất thu số tiền lớn, ước tính trên 6.000 tỷ đồng.
Việc quản lý và sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở, phần lớn các chủ đầu tư chưa thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ trích nộp 20% quỹ nhà ở, quỹ đất. Thực chất quỹ đất 20% trích lại cho thành phố là quỹ đất sạch nhưng một số dự án được UBND thành phố cho phép không phải trích nộp hoặc quỹ đất 20% được giao lại để cho chủ đầu tư hay giao cho chủ đầu tư khác để xây nhà bán kinh doanh. Điều này là trái quy định pháp luật.
“Việc quản lý và sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở thu được từ các dự án đã biển hiện sự buông lỏng quản lý, xảy ra nhiều sai phạm, bất cập, đến thời điểm thanh tra còn nhiều chủ đầu tư chưa nộp tiền vào ngân sách nhà nước, chưa thực hiện việc bàn giao diện tích quỹ nhà cho thành phố”, báo cáo cho hay.
Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở, thông qua kết quả thanh tra cho thấy, Sở Tài nguyên và môi trường Hà Nội vẫn cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở ngay khi không đủ điều kiện theo quy định. Như việc chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính cho nhà nước hay điều kiện giao dịch dân sự chưa đảm bảo.
Sai phạm về tài chính, Thanh tra Chính phủ cho biết, tổng số tiền sai phạm được phát hiện qua thanh tra là 1.562 tỷ đồng. Trong đó, số tiền sử dụng đất chưa nộp tại lô đất CT2 thuộc Khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ tạm tính là 733,05 tỷ đồng.
Số tiền 611,2 tỷ đồng do việc xác định các nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư phải thực hiện theo quy định tại Quyết định 123/2001/QĐ-UB của UBND thành phố chưa đúng, chưa đủ và chưa nộp.
Số tiền 205,9 tỷ đồng do các chủ đầu tư dự án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng… nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích tăng thêm.
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra một số sai phạm khác như việc quản lý nhà thuộc quyền sở hữu nhà nước cho thuê lại Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh và phát triển Nhà Hà Nội đã để xảy ra nhiều sai phạm, có dấu hiệu buông lỏng quản lý, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Sở Tài chính là đơn vị không có chức năng thu, quản lý nguồn thu ngân sách nhưng đã thực hiện việc thu, quản lý và sử dụng các khoản thu với số tiền 2.955 tỷ đồng gồm tiền sử dụng đất, tiền chênh lệch giữa giá bán nhà và giá thành xây dựng, khoản thu từ bán nhà chung cư của các dự án khu nhà ở, khu đô thị bàn giao cho thành phố.
Đồng thời, UBND thành phố cho phép sử dụng nguồn thu này để chi gồm các nội dung như chi hoàn trả vốn điều lệ Quỹ đầu tư phát triển thành phố, số tiền 400 tỷ đồng, chi hoàn trả vốn điều lệ Quỹ phát triển đất thành phố số tiền 215 tỷ đồng… là không đúng chức năng, không đúng quy định về quản lý ngân sách, vi phạm Luật Ngân sách…
Có thể thấy, đợt thanh tra Chính phủ tại 38 dự án vừa qua ngoài chỉ ra những sai phạm trong công tác quản lý của UBND thành phố về đầu tư xây dựng; thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai; việc quản lý sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở; sai phạm về tài chính… Kết luận thanh tra còn cho thấy, những sai phạm này trực tiếp để chủ đầu tư được hưởng lợi trong khi ngân sách bị thất thu hơn 6.000 tỷ.
